ناجی کودکان افغانستانی
سه پناهجوی زن افغان، فقط چند روز پس از رسیدن به یکی از اردوگاههای آمریکایی به این نتیجه میرسند که باید برای کودکان کاری کرد. پس آستینها را بالا میزنند و با کمک همدانشگاهیهای خود یک مکتب (مدرسه) تاسیس میکنند. مکتبی که کارش را با کمترین امکانات شروع کرد و حالا چندصد شاگرد خرد و کلان دارد و مسئولان اردوگاه هم وسایل مورد نیاز آنها را تامین میکنند.
بتول بهنام و نیلاب ابراهیمی هر دو از فارغالتحصیلان دانشگاه (پوهنتون) آسیایی برای زنان هستند. همکار سوم آنها سپهره اعظمی است که همچنان دانشجو است. این سه نفر به همراه حدود ۱۴۵ نفر دیگر از همدانشگاهیهایشان بعد از سقوط دولت افغانستان از کشور خارج شده و حالا در اردوگاه (کمپ) «فورت مککوی» منتظر گرفتن مجوزهای لازم برای اقامت در آمریکا هستند. حدود ۱۳ هزار نفر از پناهجویان دیگر افغان هم در این اردوگاه حضور دارند.
«بیشتر کسانی که در چهار طرف کمپ میدیدیم، تحصیل کرده نبودند». این یکی از نخستین مشاهدات سپهره در بدو ورود به اردوگاه بود. او و همکلاسهایش به زبان انگلیسی تحصیل کرده بودند و میتوانستند راحت با مسئولان اردوگاه گپ زده و مشکلاتشان را بازگو کنند. اما آنها متوجه چیز دیگری هم درباره بیشتر پناهجوها میشوند: «طفلهایشان – متاسفانه – شب و روز حتی تا دوازده و یک شب، سر سرکها در چهارطرف بازی میکردند.» کار دیگری نداشتند. «میدانستیم که باید یک کاری برایشان انجام شود.»
بتول میگوید که او و همصنفانش فرصت و امکان تحصیل در دانشگاه خوبی را داشتهاند و به نظرشان رسیده بود که باید به طریقی دین خود را به جامعه ادا کنند. دانشگاه آسیایی برای زنان در بنگلادش با سرمایه افراد و موسسات خیریه، از جمله بنیاد بیل و ملیندا گیتس تاسیس شده است. این دانشگاه به زنانی بورسیه میدهد که از مردمان محروم کشورهای منطقه هستند. در یکی دو سال اخیر که ویروس کرونا، جهان را به تعطیلی کشانده بود، دانشجویان افغان این دانشگاه هم به افغانستان برگشته بودند و به صورت آنلاین در کلاسها شرکت میکردند.
بتول از میدان وردک است. نیلاب از غزنی و سپهره از بدخشان. سپهره به یاد میآورد که در دوران تحصیل در افغانستان، بعضی از کتابهای درسی به تعداد کافی به ولسوالی «جرم» نمیرسید. معلم یک نسخه کتاب را در اختیار داشت و نسخه دیگر کتاب بین دانشآموزان خوب کلاس دست به دست میشد تا هرکدام برای خود از روی آن بنویسند: «من شخصا خودم، تا ناوقت شب مینشستم و از روی کتاب نُت میگرفتم.» این نسخههای دستنویس مشکلات خاص خود را داشتند. مثلا اینکه شکلها و تصاویر را نمیشود به راحتی رونوشت کرد. تصاویر و شکلها در درسی مانند فیزیک اهمیت بسیاری در یادگیری مفاهیم دارند.