بهزیستی شاهرود اما در سال های اخیر رویه برون سپاری را با حمایت از تشکل ها، ان جی اوها و مراکز غیر دولتی در بخش های مختلفی چون مهدهای کودک، مراکز ترک اعتیاد، توانبخشی، شنوایی سنجی ، مددکاری و مشاوره و… را به کار بسته و در بسیاری موارد این برون سپاری به ارتقای کیفیت خدمات نیز منجر شده است.
یکی از بخش های مهم فعالیت بهزیستی در شاهرود مانند سایر شهرهای کشور، نگهداری از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست است وجود مراکز امین و آمنه، مراکز نگهداری کودکان صفر تا سه سال و سه تا شش سال و همچنین خانه های کودک و نوجوان از سنین شش تا ۱۲ سال در شهرستان شاهرود بسیاری از دغدغه های این حوزه را در بین مردم و فعالان اجتماعی کاهش داده است اما همچنان این مراکز نیازمند ارتقا و کمک هستند.
در ادامه گفتگوی خبرنگار مهر با مسعود جهانسیر رئیس بهزیستی شهرستان شاهرود را درباره این اداره، اقدامات آن و همچنین وضعیت کودکان بی سرپرست و بد سرپرست در سطح شهرستان می خوانید:
*اقدامات بهزیستی به طور اجمالی شامل چه مواردی است؟
بهزیستی سه حوزه اصلی دارد؛ توانبخشی شامل رسیدگی به بیماران اعصاب و روان، معلولان و توان خواهان و سالمندان در زمره رسالت های بهزیستی است. حوزه امور اجتماعی رسیدگی به زنان سرپرست خانوار، دختران خود سرپرست و افراد بی سرپرست و مهدهای کودک و آسیب های اجتماعی را شامل می شود و حوزه پیشگیری شامل طرح ها و برنامه های مختلف برای جلوگیری از بروز معلولیت و محرومیت و … است که مشاوره ژنتیک، غربال گری ، پیشگیری از تنبلی چشم، درمان و بازتوانی اعتیاد و… را شامل می شود.
مددجویان حوزه توانبخشی دارای پرونده در شاهرود سه هزار و ۲۳۰ نفر اعم از معلولان، سالمندان و بیماران روانی مزمن هستند که اکثر آنها را معلولان جسمی و حرکتی با یک هزار و ۱۱ نفر جمعیت است و پس از آن معلول ذهنی با ۹۷۱ مورد، شنوایی ۳۲۰ مورد، بینایی و گفتاری، ۳۹۴ مورد و روانی مزمن ۵۴۸ مورد در رتبه های بعدی هستند البته باید گفت این میزان ثابت نیست و همواره متقاضیان جدیدی به این میزان افزوده می شوند.
*در حوزه اجتماعی چطور؟
در حوزه امور اجتماعی خانواده هایی که سرپرست آنها از کار افتاده تلقی می شود و یا زنان و دختران سرپرست خانواده تحت پوشش بهزیستی هستند نیز ۴۱۱ خانوار از این اداره مستمری ماهانه دریافت می کنند و ۵۲۰ خانوار نیز خدمات موردی و مقطعی می گیرند در نتیجه مجموع مددجویان، معلولان، مستمری بگیران و … با احتساب ابعاد خانواده هایشان جمعیتی شامل هفت هزار و ۸۴ از مردم شهرستان به گونه ای از خدمات بهزیستی بهره مند می شود.
خدمات مددکاری شامل همه معلولان، سالمندان و بیماران روانی بر حسب سیاست های سازمان بهزیستی برون سپاری می شود، یعنی از سه هزار و ۲۳۰ معلول فقط یک هزار و ۲۰۰ پرونده در بخش دولتی اداره بهزیستی ساماندهی شده اند و مابقی آنها توسط بخش خصوصی شامل موسسات و مراکز غیر دولتی رسیدگی می شود.
در حوزه امور اجتماعی نیز چنین اتفاقی رخ داده و تعداد پرونده های اداره بهزیستی بسیار محدود است و سعی شده تا غالب امور به موسسات غیر دولتی واگذار شود، از ۹۰۰ خانوار مستمری بگیر و خانواده های دریافت کننده خدمات موردی بالغ بر ۷۰ مورد در بخش دولتی و مابقی توسط کلینیک های مددکاری و موسسات خیریه و … خدمات دریافت می کنند.
*درباره خدمات توانبخشی توضیح دهید؟
خدمات توان پزشکی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، شنوایی سنجی و بینایی سنجی نیز در زمره اقدامات بهزیستی است که بسیاری از کلینیک های ما این توانمندی را در ارائه خدمات دارند و برخی خدمات دیگر مانند فیزیو تراپی و گفتاردرمانی به دلیلی نداشتن کارشناس عملا فعالیتی را شامل نمی شود.
در حوزه توان بخشی دو نوع مرکز شامل توانبخشی روزانه و مرکز شبانه روزی در شاهرود ارائه خدمات می دهند؛ در بخش شبانه روزی شاهد فعالیت سه مرکز شامل خانه سالمندان ثامن الائمه (ع)، بیماران روانی قائم ( عج ) و مرکز سمیه هستیم و در بخش روزانه نیز شش مرکز اعم از معلولان ذهنی، کارگاه های حرفه آموزی، مرکز خانواده، کودکان کم شنوا و ناشنوا و … ارائه خدمت می کنند که برخی به عنوان تنها مرکز در سطح استان سمنان شناخته می شوند.
*به موضوع کودکان بی سرپرست بپردازیم درباره اقدامات این حوزه توضیح دهید
در حوزه امور اجتماعی برخی مراکز شبه خانواده در سطح استان سمنان و به تبع شاهرود وجود دارند، این مراکز نگهداری از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست را نگهداری می کنند که چهار مرکز شهرستان در این حوزه فعالیت دارند که شامل یک شیرخوارگاه و دو خانه کودکان و نوجوانان و یک خانه کودکان دختر می شوند.
این مراکز بنا به کاربردشان کودکان صفر تا سه شش سال و شش تا ۱۲ سال را نگهداری می کنند و مراکز نگهداری کودکان ۱۲ تا ۱۸ سال در سمنان و دامغان وجود دارد و شاهرود فاقد این مراکز است و از سوی دیگر باید گفت خیران و نیک اندیشان هزینه های این مراکز را تقبل می کنند.
تنها شیرخوارگاه استان سمنان در شاهرود قرار دارد که کودکان صفر تا شش سال را نگهداری و آن ها را در صورت وجود متقاضی به خانواده هایی که فرزند ندارند به صورت قانونی و با طی مراحل واگذار می کنند این شیرخوارگاه ظرفیت نگهداری از ۲۵ کودک را دارد.
*در خصوص شرایط فرزند خواندگی و مشکلات شیرخوارگاه بگویید
درباره شرایط پذیرش فرزندخواندگی باید گفت طبق قانون باید پنج سال از ازدواج زوجین گذشته باشد، یکی از زوجین حتما باید نابارور باشد و در ضمن زوجین بتوانند شرایط فرزندخواندگی را داشته باشند تا به آنها فرزند تعلق گیرد.
یکی از مشکلات شیرخوارگاه دوره انتظار متقاضیان فرزند خواندگی است چرا که متقاضی بسیار و تعداد فرزندان قابل واگذاری بسیار محدود هستند از سوی دیگر از سطح تمام هشت شهرستان استان سمنان به بهزیستی شاهرود مراجعه و پروسه واگذاری فرزند خواندگی را طی می کنند و به همین علت یک مجموعه کار مضاعف را شامل می شود که دشواری هایی را دارد.
دیگر بخش فعالیت های بهزیستی در حوزه امور اجتماعی مهدهای کودک است که کودکان تا قبل از سن مدرسه در این مراکز که تحت پوشش بهزیستی هستند نگهداری می شوند، در شاهرود ۲۹ مهد وجود دارد که یک هزار و ۶۰۰ نفر از شهر و روستا در این مراکز آموزش پیش از دبستان را فرا می گیرند.
*سال ۹۶ شاهد سفر رئیس سازمان بهزیستی به شاهرود بودیم درباره این سفر توضیح دهید
در سال ۹۶ سفر رئیس سازمان بهزیستی را با پیگیری دکتر حسینی شاهرودی نماینده مردم شاهرود و میامی شاهد بودیم که خوشبختانه توانست برکات خوبی را داشته باشد، در این سال یکی از مهمترین مطالبات کمک به ان جی اوهای فعال در حوزه بهزیستی بود که پیگیری ها و مکاتبات به کمک ۵۵۰ میلیون ریالی سازمان بهزیستی به این تشکل ها انجامید همچنین ۸۰۰ میلیون ریال اعتبار به صورت کمک در اختیار مراکز غیر دولتی فعال این حوزه قرار گرفت.
در بحث ساخت خانه کودکان و نوجوانان آمنه و امین در سال ۹۶ همچنین شاهد تخصیص یک میلیارد ریال به این طرح بودیم و در حوزه کمک های موردی به مددجویان بهزیستی هم ۹۰۰ میلیون ریال به این امر اختصاص یافت که در مجموع بیش از سه میلیارد و ۲۵۰ میلیون ریال اعتبار به صورت کمک به مددجویان و نیازمندان تعلق گرفت.
این پیگیری ها در سال ۹۷ نیز ادامه دار شد و متعاقب آن تزریق مواردی از کمک های مالی به ان جی اوها و تشکل های فعال حوزه بهزیستی صورت گرفت که از جمله آنها می توان به کمک یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون ریالی به موسسات اشاره کرد.
*در مجموع چه میزان کمک شد؟
کمک به موسسات غیر دولتی نیز در سال ۹۷ به مبلغ سه میلیارد ریال صورت گرفت همچنین کمک به خانه های کودکان و نوجوانان آمنه و امین در سال گذشته با اختصاص یک میلیارد ریال دیگر محقق شد و در حوزه کمک موردی به مددجویان و نیازمندان نیز ۸۰۰ میلیون ریال در سال گذشته تخصیص یافت که این اعتبارات در سال ۹۶ و ۹۷ در پی سفر محسنی بندپی رئیس وقت سازمان بهزیستی به شاهرود و پیگیری جدی دکتر حسینی شاهرودی نماینده شاهرود و میامی در مجلس به این شهرستان اختصاص یافت.
قریب به ۱۰ میلیارد ریال در مجموع سال های ۹۶ و ۹۷ فقط به موسسات، تشکل ها، ان جی اوها و مراکز غیر دولتی و خانواده های نیازمند شهرستان شاهرود کمک نقدی شد که این مبالغ به جز اعتبارات دولتی و طرح ها و مجموعه بهزیستی و خدمات آن است.
*درباره سایر اعتبارات توضیح دهید
برخی مراکز ما در شهرستان چالش هایی با یارانه هایشان داشتند برای مثال مرکز سالمندان ثامن الائمه (ع) شاهرود از آذر ماه ۹۷ با پیگیری هایی که نماینده شاهرود و میامی داشت ۲۵ مورد به یارانه بگیران آن افزوده و مشکل شهریه آنها حل شد چرا که تا قبل از این افراد یا توان مالی پرداخت را نداشتند و یا از طرف کمیته امداد معرفی شده بودند و وضعیتی بلاتکلیف داشتند.
برخی مراکز دیگر نیز به عنوان مرکز تازه تاسیس وجود داشت که از جمله آنها مرکز روزانه بیماران روانی مزمن فرحا بود که یکسال و نیم از فعالیتش می گذشت و از اسفندماه ۹۶ یارانه خود را دریافت کرد و با ظرفیت اسمی ۵۰ نفر توانستیم شاهد اختصاص یارانه ۳۵ نفر به آن مرکز باشیم و مرکز سالمندان مادر نیز توانست در اسفندماه ۹۶ شاهد برقراری ۲۰ مورد یارانه باشد.
*درباره طرح های حوزه بهزیستی که در شاهرود نیمه تمام هستند بگویید
برخی طرح ها مانند مرکز درمان ژنتیک با پیگیری مسئولان و به خصوص نماینده شاهرود و میامی در مجلس موافقت اصولی خود را نیز دریافت کرده است اما باید به دنبال سرمایه گذار بخش خصوصی برای آن باشیم، از دیگر موارد می توان به مراکزی که بحث حرفه آموزی و اشتغال را به معتادان بهبود یافته دنبال می کند یاد کرد که موافقت اصولی سازمان بهزیستی را دارد اما نیمه تمام ماندنش به واسطه عدم جذب سرمایه گذار است.
در بخش محروم بیارجمند نیز یکی از طرح هایی که دنبال می شود، ارتقای مرکز بهزیستی به اداره و تامین نیروی انسانی آن است، موافقت اصولی این امر در نیمه دوم سال ۹۶ اخذ شده و قرار بود مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان نیز اعتبار تعمیر و تجهیز به این مرکز اختصاص پیدا کند اما تغییر مدیریت سازمان بهزیستی مقداری این اعتبارات را به تاخیر انداخت ولی مجددا با پیگیری های صورت گرفته این امر در حال انجام است.
البته این نکته را نیز باید گفت که چارت اداره بهزیستی شاهرود در حال ارتقا است که در واقع این چارت علاوه بر اینکه جایگاه رئیس اداره شهرستان را به معاونت مدیرکل ارتقا می بخشد ، معاونت ها نیز به سطح بالاتری از اختیارات سوق پیدا می کنند که موافقت سازمان بهزیستی با این امر صورت گرفته اما به خاطر اینکه ارتقای چارت ها هر چند سال یکبار صورت می گیرد هنوز زمان آن نرسیده است.
*سرانجام پیگیری نماینده شاهرود و میامی در مجلس برای تخصیص ویلچرهای برقی به معلولان چه شد؟
ویلچرهای برقی نیز در زمره طرح هایی است که شامل ارتقای اداری بیارجمند ، ارتقای چارت اداری شاهرود و… بود که مشمول پیگیری های نماینده شهرستان قرار داشت حتی موافقت اصولی سازمان بهزیستی در سال ۹۶ نیز برای جذب ۲۰ دستگاه از این وسیله به شدت مورد نیاز صورت گرفت اما این امر متاسفانه مشمول افزایش قیمت ارز شد که امکان تهیه آن وجود نداشت.
اما در سال ۹۷ مجددا این امر پیگیری و آخرین دستوری که برای این امر داده شده این است که از این ۲۰ دستگاه مورد نیاز پنج دستگاه ویلچر برقی و ۱۵ دستگاه ویلچر معمولی فراهم شود که اخد آن ها در دست پیگیری است.