به گزارش خبرنگار مهر، سال‌هاست که در کشور ما از نابهنجاری فعالیت جمعیت‌های خیریه صحبت می‌شود و سال‌هاست که بسیاری از جامعه شناسان و فعالان اجتماعی از روش کاری این جمعیت‌ها انتقاد کرده و نسبت به آن هشدار داده‌اند. در این چند سال اخیر بجز این خیریه‌ها، بوده و هستند بسیاری از کسانی که یا بر اثر سوانح طبیعی یا به دلیل برجسته شدن فقر برخی نواحی خاص کشور، حس انسان دوستی‌شان گل کرده و با اعلام فراخوان در صفحاتشان در شبکه‌های اجتماعی، پول یا اجناس جمع آوری کرده و به آن مناطق می‌روند و با دادن تمام یا نیمی از امکانات جمع آوری شده به مردم آن دیار، این به اصطلاح کار خیرخواهانه خود را از جیب دیگران انجام می‌دهند. آنها همچنین از چهره مردمی که کمک‌ها را دریافت می‌کنند عکس گرفته و با بارگذاری آنها در شبکه‌های اجتماعی، شخصیت‌شان را به بازی می‌گیرند.

در ایران سال‌هاست که جمعیت‌های خیریه فراوانند، اما هنوز فرهنگ کار خیر جا نیفتاده است. ما هنوز نمی‌دانیم که پرداخت پول مستقیم به مردم نیازمند روش چندان مناسبی نیست. شاید یک دلیل آن این باشد که با فعالیت خیریه‌های اصولی آشنا نیستیم. امام موسی صدر در لبنان جمعیت‌های خیریه‌ای را راه اندازی کرد که با آنها توانست فقر را ریشه کن کند، آیا ما توانسته‌ایم در کشورمان فقر مطلق را ریشه کن کنیم؟ گزارشی که در ذیل می‌خوانید از تولیدات رایزنی فرهنگی ایران در لبنان است که برای انتشار به خبرگزاری مهر ارسال شده و شرح دقیقی از فعالیت‌های جمعیت خیریه مبرّات ارائه می‌دهد. جمعیت خیریه المبرّات اواخر سال ۱۹۷۷ م توسط مرحوم آیه الله سیدمحمد حسین فضل الله با هدف ارائه خدمات اجتماعی، آموزشی و سرپرستی کودکان بی سرپرست بازمانده از جنگهای پی در پی در لبنان با نگاهی انسانی، اسلامی و متمدن تأسیس شد.

این جمعیت توانسته در کنار بهبود وضعیت اقتصادی مردم خسته از جنگ‌ها و حملات پی در پی دشمن صهیونیستی، کار فرهنگی مهمی انجام دهد. تاسیس مدارس و دانشگاه‌ها برای افراد بی بضاعت، تاسیس کتابخانه‌های عظیم و مراکز آموزش علوم شرعی و حوزه علمیه تاثیر مهمی بر جای بگذارد. فرهنگ کار خیر در این جمعیت بسیار فوق العاده و اسلامی است. آنها از پرداخت پول مستقیم به نیازمندان خودداری کرده و با ارائه خدمات اجتماعی، آموزش شغل، کمک به پیگیری تحصیلات و… روش‌های اسلامی در این حوزه را زنده کند. گزارش را در ذیل بخوانید:

جمعیت خیریه مبرّات کار خود را با تأسیس مدارس و مراکز فنی و نیز برخی مراکز فرهنگی، بهداشتی و بیمارستانی با همت و کمک افراد خیرخواه آغاز و با توسعه فعالیت‌های خود تلاش کرد تا فاصله طبقاتی میان اقشار مُرفه جامعه با افراد بی بضاعت و نیز تفاوت جنسیتی در ارائه خدمات را در ابعاد مختلف کاهش دهد.

همچنین این جمعیت با برقراری ارتباط سازنده با دیگر مؤسسات دولتی و خصوصی توانست کمک‌های خوبی را در راه گسترش و توسعه ارائه خدمات بهتر و موفق‌تر دریافت کند.

جمعیت خیریه المبرّات توانست با همکاری و کمک برخی سازمان‌های بین المللی و هیات‌های دیپلماتیک از تجربیات دیگر کشورها در راه بالا بردن سطح علمی و فنی مؤسسات خود بهره ببرد و نیروی انسانی کارآمدی را برای اجرای طرح‌های خود تربیت کند.

در زمینه مسائل آموزشی و تعلیم و تربیت، این جمعیت از پیشرفته‌ترین روش‌های آموزشی و تکنولوژی متداول در دنیا آمیخته با فرهنگ اسلامی و لبنانی و با رویکرد همزیستی میان ادیان و مذاهب بهره می‌برد.

جمعیت خیریه المبرّات به چند مؤسسه و بخش‌های زیر مجموعه خود به شرح ذیل تقسیم می‌شود:

مؤسسه ایتام

مؤسسه‌های آموزشی و حرفه‌ای

مؤسسه‌های بهداشتی و پزشکی

جمعیت‌های پشتیبان

بخش فرهنگی

بخش سرمایه گذاری

مؤسسات ایتام

این مؤسسات با هدف خدمت رسانی به کودکان بی‌سرپرست و یتیم، کودکان معلول (ذهنی، جسمی، بینایی و شنوایی) و نیز کودکان بی‌بضاعت مالی ایجاد شده‌اند تا تمام خدمات آموزشی، اجتماعی، تربیتی و فرهنگی و نیز اسکان و پوشاک و خوراک را ارائه کنند.

این خدمات از سال ۱۹۷۸ م با ارائه برخی خدمات از قبیل مسکن، خوراک، پوشاک و نیز آموزش آغاز شد و سپس از سال ۱۹۹۷ م به ارائه خدمات بیشتر مانند کمک‌های مالی به کودکان بی‌بضاعت جهت ادامه تحصیل و نیز مشارکت در فعالیت‌های فوق برنامه‌ای جمعیت ادامه یافت. از سال ۲۰۱۵ م این جمعیت توانست سطح خدمات ارائه شده به کودکان نیازمند را افزایش و کودکان معلول ذهنی و جسمی را با همکاری وزارت امور اجتماعی لبنان تحت پوشش خدمات خود قرار دهد.

برنامه این موسسات بر این است تا فارغ التحصیلان انسان‌هایی با ایمان، با اخلاق، اندیشمند، انعطاف پذیر و مسئولیت پذیر در برابر دیگران، فعال، خوش ذوق و دارای توانایی برقراری ارتباط و همکاری با دیگران باشند.

خدمات ارائه شده به فرزندان تحت پوشش این مؤسسه شامل خدمات بهداشتی، تغذیه، حمایت‌های معنوی، برنامه‌های تربیتی و ارشادی، فعالیت‌های ورزشی، پیگیری‌های آموزشی و راهنمایی‌های دینی است. برنامه‌های عمومی مؤسسات زیر مجموعه:

برگزاری افطارهای سالانه

برنامه روز نیکوکاری

جشن سالانه تجلیل از خیّرین

برگزاری برنامه‌های بازدید

کمک‌های داوطلبانه به نیازمندان

توانمند سازی خانواده‌ها

اهدای لباس شب عید

برپایی نمایشگاه‌های خیریه

جلسات مشاوره برای جوانان

مسابقات قرآن کریم

جشن‌های عروسی دسته جمعی

گفتنی است تعداد یتیمانی که تحت پوشش خاص این جمعیت هستند در سال ۱۹۷۸ م ۲۶۰ نفر بوده که تا سال ۲۰۱۸ م این تعداد بالغ بر ۴۵۵۲ نفر رسیده است.

مؤسسه‌های آموزشی

این مؤسسه‌ها تلاش کرده‌اند تا از نظریات جدید، گرایش‌های مختلف آموزشی و مطالعات آموزشی همگام با ارزش‌های اسلامی بهره ببرند و با بهره گیری از روش‌های آزمایشی اقدام به اصلاحات مورد نظر در زمینه‌های علمی و آموزشی کنند.

بکارگیری تکنولوژی آموزشی؛ منظم بودن اطلاعات ارائه شده به فراگیران؛ ارزیابی‌های مستمر از طرح‌ها و برنامه‌های آموزشی؛ گزینش کتاب‌ها و مواد درسی متناسب با برنامه‌های آموزشی این مؤسسه‌ها؛ اجرای دوره‌ای روش‌های پیشنهادی جهت بالا بردن سطح علمی؛ برگزاری دوره‌های آموزشی و ارتقای سطح علمی معلمان و کارکنان اداری؛ ارزیابی مستمر فعالیت‌های آموزشی از نظر کیفی و نظارت دقیق بر حسن اجرای آن؛ اجرای برنامه‌های آموزشی ترکیبی با حضور دانش‌آموزان استثنایی در کنار دیگر دانش‌آموزان، کلاس‌های ویژه دانش آموزان نخبه و تیزهوش، ارائه خدمات ویژه برای دانش آموزان مهاجر که بتوانند خلأهای موجود در برنامه‌های آموزشی را جبران کنند؛ ارائه فعالیت‌های فوق برنامه برای تمامی دانش آموزان؛ انجام فعالیت‌های دینی و تربیتی؛ برگزاری بازدیدهای علمی خارجی؛ تألیف کتاب‌های آموزشی؛ ارزیابی کیفیت آموزش؛ ارائه آموزش‌های دینی؛ ارائه خدمات پزشکی و بهداشتی؛ ارائه خدمات فرهنگی و کتابخانه‌های آموزشی؛ و فراهم کردن زمینه مناسب جهت انجام مطالعات میدانی توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای ارتقای پروژه‌های آموزشی خود و نیز دریافت گواهینامه بین المللی ایزو ۲۶۰۰۰؛ هماهنگی میان بخش‌های مختلف آموزشی؛ برگزاری سمینارهای سالانه؛ ارائه گزارش‌های آماری منظم و ارائه خدمات اجتماعی در زمان بحران از جمله فعالیت‌های این مؤسسه‌هاست.

آمار دانش آموزان این مؤسسات از تعداد ۱۳۰۲۴ نفر در سال تحصیلی ۲۰۰۰/۲۰۰۱ م به ۲۲۷۷۰ نفر در سال تحصیلی ۲۰۱۷/۲۰۱۸ م و تعداد مؤسسه‌های آموزشی از ۱۳ مؤسسه در سال ۲۰۰۰ م به ۲۱ مؤسسه در سال ۲۰۱۸ م افزایش یافته است.

تحصیل ایتام در این مدارس رایگان است. بعضی از مجتمع‌های آموزشی وابسته به این جمعیت مانند مجتمع آموزشی الکوثر در بیروت و مجتمع آموزشی الرحمه در نبطیه از بزرگ‌ترین و مجهزترین مجتمع‌های آموزشی در کشور لبنان است. برای نمونه سالن ورزشی الکوثر بیروت در میان مدارس این شهر بی‌نظیر است.

مؤسسه‌های آموزش فنی و حرفه‌ای

تخصص‌های مختلفی مانند: الکترونیک، مکانیک، سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، حسابداری، پرستاری، کامپیوتر، هتلداری، تربیت بدنی، نفت و گاز، رادیو و تلویزیون، تکنولوژی اطلاعات، کودک یاری، مربیگری مهد کودک، علوم تربیتی، رسانه، آرایشگری بانوان، خیاطی، آشپزی، طراحی داخلی، طراحی لباس و… در این مؤسسه‌ها در حال آموزش دادن است و تا مرحله لیسانس این تخصص‌ها و رشته‌ها ادامه دارد. با توجه به اینکه فارغ التحصیلان این رشته‌ها توانسته‌اند در سطح لبنان رتبه‌هایی را کسب کنند، آموزش فنی و حرفه‌ای این جمعیت مورد توجه بیشتر قرار گرفته و تعداد متقاضیان بیشتری جذب این مؤسسه‌ها شده‌اند.

همچنین جمعیت مبرّات با همکاری یونیسف، برخی وزارتخانه‌های مرتبط و شهرداری‌ها توانسته دوره‌های کوتاه مدتی را برای گروه سنی ۱۰ تا ۱۸ سال که تحصیلات رسمی خود را رها کرده‌اند، با هدف آماده سازی آنان برای ورود به جامعه و بازار کار برگزار کند.

جمعیت مبرّات همچنین جهت کمک رسانی به دختران بین ۱۲ تا ۱۹ سال که از ادامه تحصیل به دلایل مختلف محروم شده‌اند، با تأسیس مرکز فنی و حرفه‌ای سیده سکینه، اقدام به آموزش این بخش از جامعه جوان و نوجوان لبنان می‌کند تا بتوانند ضمن فراگیری مهارت‌های لازم، فرصت اشتغال در بازار یا ادامه تحصیل مجدد آنان فراهم شود. در حال حاضر ۶ مرکز فنی و حرفه‌ای در بیروت، خلده و هرمل در حال فعالیت هستند.

آموزش‌های خاص

در راستای گسترش خدمات آموزشی و توسعه اجتماعی برای اقشار مختلف جامعه، مؤسسه الهادی ویژه کودکان استثنایی و نابینایان و معلولان در سال ۱۹۸۸ م تأسیس شد که شامل سه مدرسه و یک هنرستان ویژه است: مدرسه النور ویژه نابینایان، مدرسه الرجاء ویژه ناشنوایان و مدرسه البیان ویژه دانش آموزانی که مشکلات گفتاری یا جسمانی دارند.

این مدارس توجه خاصی به نیازهای آموزشی و حرفه ای این دسته از دانش آموزان معلول دارد و آنها را تا رسیدن به دبیرستان و سپس دانشگاه یاری می‌کند. همچنین یکی دیگر از فعالیت‌های مؤسسه الهادی پیگیری مشکلات حقوقی این افراد و نیز ایجاد هماهنگی با دیگر مؤسساتی است که خدماتی – مشابه مانند شبکه مدارس یونسکو- دارند و زمینه حضور آنان را در المپیادهای ورزشی و علمی دانش آموزان معلول فراهم می‌کند.

این مؤسسه با دیگر مؤسسات دولتی و مدنی مانند اسکوا، مراکز فرهنگی انگلیس و فرانسه در لبنان، مرکز آموزشی پژوهش و توسعه، وابسته به وزارت امور اجتماعی، برنامه‌های کمک های مردمی نروژ، ژاپن، اسپانیا، استرالیا، امارات و نیز برنامه‌های کمکی کشورهای حوزه خلیج فارس و… همکاری دارد. از جمله فعالیت‌های دیگر مؤسسه الهادی ارائه خدمات درمانی و پزشکی در مدارس و خارج از آنها، مشاوره و راهنمایی و نیز دفتر کاریابی و استخدام در مؤسسات مختلف، خدمات فنی و الکترونیکی است.

از دیگر خدمات توسط این مؤسسه تأسیس کتابخانه‌ای برای نابینایان با خط بریل، کتابخانه صوتی برای ناشنوایان و کتابخانه آموزشی برای مدارس زیر مجموعه خود است.

مؤسسه الهادی تلاش می‌کند تا در دوره متوسطه، دبیرستان و هنرستان، برخی از دانش آموزان استثنایی را در مدارس عادی زیر مجموعه جمعیت مبرّات در کنار یک مشاوره ویژه وارد کند تا بتوانند با حضور در مدارس عادی از حق طبیعی خود در بهره بردن از امکانات طبیعی مدارس در حد توان خود استفاده کنند و از تجربه دیگر دانش آموزان و فعالیت در کنار آنها بهره ببرند تا بتوانند در آینده با اعتماد به نفس بالا حضوری فعال و تأثیر گذار در جامعه داشته، نگاه تبعیض آمیز جامعه را نسبت به خود تغییر دهند. همین امر نیز درباره حضور این افراد در دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد که از موفقیت نسبتاً بالایی نیز برخوردار بودند.

از دیگر مراکز زیر مجموعه مؤسسه الهادی، مرکز «جسور التوحد» بوده که با هدف یکپارچه کردن ارائه خدمات و یکسان سازی کودکان و نوجوانان استثنایی و تشخیص زودهنگام مشکلات جسمی و نیازهای آنان تأسیس شد و کودکان بسیاری را تحت پوشش خود قرار داده است تا بتواند از حقوق مختلف آنها در دوره‌ها و مقاطع مختلف آموزشی، اجتماعی و پزشکی از آنها حمایت کند.

آموزش عالی

دانشگاه علوم و ادبیات لبنان (USAL) در سال ۲۰۰۹ م مجوز فعالیت را اخذ و در سال ۲۰۱۲ م اقدام به پذیرش دانشجو کرد و در سال ۲۰۱۵ م نیز گواهینامه‌های این دانشگاه از سوی وزارت آموزش عمومی و عالی مورد تأیید قرار گرفت. در این دانشگاه سعی شده تا پیشرفته‌ترین روش‌های تدریس موجود مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از فعالیت‌های این دانشگاه انجام مطالعات و پژوهش‌های علمی مختلف بوده و تاکنون توانسته است پژوهش‌های خوبی را با سطح بسیار مطلوبی ارائه دهد.

رشته‌های مدیریت بازرگانی، مدیریت دولتی، حسابداری، هتلداری، بازاریابی، کامپیوتر، منابع انسانی، رادیو و تلویزیون، روابط عمومی و تبلیغات، رسانه‌های الکترونیک، شبکه‌های مخابراتی، امنیت اینترنتی و رایانه‌ها، علوم تربیتی، زبان انگلیسی و ادبیات کودک، زبان عربی و ادبیات کودک و… از رشته‌های موجود در مقطع کارشناسی این دانشگاه است.

مراکز بهداشتی و درمانی: بیمارستان بهمن

این بیمارستان در چهارده طبقه و با ظرفیت اسمی ۴۰۰ تختخواب و ظرفیت عملی ۲۰۰ تختخواب در سال ۱۹۹۹ م در بیروت تأسیس شد که شامل بخش‌های اورژانس، رادیوگرافی و سونوگرافی و تصویربرداری، اتاق‌های عمل جراحی، آزمایشگاه مرکزی، مطب‌های متخصصان مختلف، مرکز معاینات تخصصی، آزمایشگاه قلب، بخش دیالیز کلیه، فیزیوتراپی، مراقبت‌های ویژه، بخش جراحی زنان و زایمان، بخش بیماران خاص است.

همچنین بیمارستان بهمن صندوق «الفرح» را برای کمک به کودکانی که از بیمارهای مزمنی همچون سرطان و ناقص الخلقه بودن رنج می‌برند راه اندازی کرده است.

درمانگاه‌ها

از دیگر مراکز درمانی جمعیت مبرّات می‌توان به درمانگاه‌های: العباس در شهر مرزی یاطر، امام حسین در بقاع، درمانگاه سیده زهرا در شهر عباسیه در نزدیکی صور، بیمارستان دارالامان نزدیک صور، المصطفی و سیده زینب در جنوب اشاره کرد.

خانه‌های سالمندان

این مراکز به سالمندان خدمات مختلف بهداشت، تغذیه، مسکن، ورزش و رفاه و مشاوره و خدمات اجتماعی ارائه می‌کنند. از مهمترین مراکز نگهداری سالمندان می‌توان به خانه سالمندان بیمارستان دارالامان اشاره کرد.

انجمن دوستان جمعیت مبرّات

گروه‌های داوطلبان کمک به این جمعیت از سال ۲۰۰۴ م با هدف بهبود و ارتقای سطح خدمت رسانی داوطلبانه و نیز مبادله تجربیات اقدام به تأسیس انجمن دوستان این جمعیت کردند تا بتوانند گروه‌ها، مؤسسات و شخصیت‌های بیشتری را جذب این انجمن کنند.

جمعیت فارغ التحصیلان مبرّات

این جمعیت با هدف شناسایی استعدادها، فراهم کردن زمینه اشتغال فارغ التحصیلان و استفاده از تجربیات یکدیگر تأسیس شد که به طور مستمر با برگزاری فعالیت‌ها و نشست‌های گوناگون جهت رسیدن به این اهداف تلاش می‌کنند.

جمعیت بانوان: در سال ۱۹۸۷ م به صورت داوطلبانه توسط تعدادی از بانوان متدین به صورت خیریه تأسیس تا بتوانند از این طریق خدمات مادی و معنوی به گروه‌های مختلف سنی تحت پوشش جمعیت مبرات را ارائه کنند.

جمعیت پیشاهنگی: این جمعیت در سال ۱۹۹۹ م با هدف ارائه خدمات آموزشی، اجتماعی و فرهنگی نوجوانان تحت پوشش جمعیت مبرات تأسیس شد. در این جمعیت ۲۴۵۰ نوجوان فعال در هنگ‌های مختلف در سراسر لبنان فعالیت می‌کنند. از جمله هنگ‌های تأسیس شده هنگ امام هادی است که برای کمک رسانی به افراد دارای نیازمندی‌های خاص است.

از دیگر جمعیت‌های زیر مجموعه جمعیت مبرّات می‌توان به انجمن ورزشی مبرات و انجمن جوانان اشاره کرد.

مراکز فرهنگی: مرکز فرهنگی اسلامی

این مرکز شامل مجموعه‌های ذیل است:

مسجد «حسنین» که گنجایش ده هزار نمازگزار را دارد.

سالن آمفی تئاتر با نام الزهراء که ظرفیت یک هزار نفر را دارا بوده و در آنجا مراسم مختلف، جشن‌ها و سمینارها برگزار می‌شود.

کتابخانه عمومی آیه الله محمدحسین فضل الله که یکصد هزار جلد کتاب را در دو طبقه و دو سالن مطالعه مجزا برای برادران و خواهران و یک سایت کامپیوتری برای ارائه خدمات اینترنتی را در خود جای داده است.

مرکز علوم اسلامی «اقرأ»: این مرکز وظیفه تهیه و تنظیم برنامه‌های دینی و تربیتی کارکنان جمعیت مبرات و مؤسسات تحت پوشش آن را بر عهده دارد.

مدرسه قرآنی برای آموزش قرآن و علوم قرآنی برای سنین مختلف و ارائه خدمات قرآنی به مدارس و مؤسسات تابعه.